黑料吃瓜网

Ano ang hepatitis B?

Ang Hepatitis B ay isang impeksyon na sanhi ng hepatitis B virus.

Maaari itong magdulot ng mga panandaliang sintomas, na kilala bilang acute infection. Kung minsan ay tatanggalin, o 鈥渁alisin鈥� ng katawan ang virus, sa loob ng 6 na buwan pagkatapos mahawaan. Kapag naalis na ang virus, hindi na maaaring mahawaan pa ang isang tao o ihawa ang virus sa iba.

Ang ilang taong nahawahan ng hepatitis B ay hindi naaalis ang virus at nagkakaroon ng panghabang buhay na impeksyon, na tinatawag na chronic infection. Ang chronic hepatitis B ay maaaring magdulot ng pinsala sa atay, kanser sa atay o pagpalya ng atay. Maaaring makakatulong ang pagpapagamot na mahadlangan ang mga matinding problema sa atay.

Paano kumakalat ang hepatitis B?

Ang hepatitis B ay maaaring nakakahawa sa pamamagitan ng pagkakalantad sa dugo na naglalaman ng hepatitis B. Kung ang nahawaang dugo o mga likido ng katawan ay makapasok sa katawan ng ibang tao, maaaring mahawaan ang taong iyon. Maaaring ito ay dadaan sa pamamagitan ng nahiwa o tumagos sa balat, mga mucous membrane (bibig o mga maselang bahagi ng katawan), o sa mata.

Maaari itong nakakahawa sa pamamagitan ng:

• walang proteksyon na pakikipagtalik na dumaan sa puki (vaginal) sa bibig (oral) o sa puwit (anal) (na walang condom o dental dam)
• mula sa ina papunta sa kanilang sanggol sa panahon ng pagdadalang-tao o panganganak
• pinagsasaluhang kasangkapan o personal na mga bagay, tulad ng mga hiringgilya, mga sipilyo, mga labaha, mga laruang pang-seks, o hindi na-isterilize na kasangkapang pangmedisina.

Ang hepatitis B ay hindi nakakahawa sa pamamagitan ng kaswal na paghawak/pagkalantad (casual contact) tulad ng pagyakap o paghawak ng kamay, paghalik sa pisngi, pag-ubo o pagbahing, o pagbabahagi ng pagkain o mga kagamitan sa bahay.

Ano ang mga sintomas ng hepatitis B?

Acute (panandaliang) hepatitis B

Maraming tao na may impekyon na acute hepatitis B ay hindi magkakaroon ng mga sintomas.

• Sa mga taong may mga sintomas, maaaring kabilang dito ang:
• lagnat
• hindi nakakaramdam ng pagkagutom o ang pagkawala ng ganang kumain
• nakakaramdam ng pagkalula (pagduduwal at/o pagsusuka)
• sakit sa tiyan
• nakakaramdam ng pagod
• maitim na ihi o maputlang kulay ng dumi
• ang balat at mga mata ay nagiging madilaw (jaundice)

Kadalasang nagsisimula ang mga sintomas ng mga 1 hanggang 4 na buwan pagkaraan ng impeksyon at magtatagal ng maraming linggo.

Ang mga taong may acute hepatitis B impeksyon ay maaaring 鈥榤aalis鈥� ang virus at gagaling na walang pagpapagamot.

Chronic (panghabang buhay) hepatitis B

Ang chronic hepatitis B ay kung saan ang hindi 鈥榥aalis鈥� ng katawan ang inisyal na impeksyon sa unang 6 na buwan.

Hindi lahat ng mga taong may chronic na hepatitis B ay magkakaroon ng mga sintomas. Ang ilang tao ay maaaring magkaroon ng kasingtulad na mga sintomas sa acute hepatitis B impeksyon. Kung minsan, may mga taong walang sintomas hanggang magkaroon sila ng mas malalang mga problema sa atay. Ang chronic hepatitis B impeksyon ay matindi at maaaring magdulot ng pinsala sa atay (cirrhosis), kanser sa atay o pagpalya ng atay. Ang mga kondisyong ito ay nakakamatay.

Para sa karagdagang impormasyon, tingnan ang How is hepatitis B treated? (Paano ginagamot ang hepatitis B?)

Sino ang higit na nasa panganib ng hepatitis B?

Ang sinumang hindi nagkaroon ng hepatitis B o isang bakuna laban sa hepatitis B ay nanganganib ng impeksyong hepatitis B.

Ang mga taong nasa mas mataas na panganib ng impeksyong hepatitis B ay:

• mga taong ipinanganak sa mga lugar sa mundo kung saan ang hepatitis B ay mas karaniwan (tulad ng Timog-Silangang Asya, Kanlurang Pasipiko o mga rehiyon sa Africa)
• mga taong nag-iiniksyon ng droga
• mga taong nasa loob ng kulungan
• mga taong nakikipagtalik nang walang proteksyon (walang condom o dental dam)
• mga taong natusukan ang balat sa pamamagitan ng maruming kagamitan. Kabilang dito ang mga taong nagkaroon ng mga tattoo, piercing, kosmetiko o medikal na mga procedure sa ibang bansa
• mga lalaki na nakikipagtalik sa mga lalaki
• mga sanggol na ipinanganak ng mga ina na may hepatitis B
• mga tao may kasama sa bahay na may hepatitis B at hindi lubos na nabakunahan
• mga tao na nagtatrabaho sa mga lugar kung saan ang mga aksidenteng pagkakatusok ng hiringgilya (needlestick injury) ay maaaring mangyari, hal. pangangalaga sa kalusugan

Paano ko maprotektahan ang aking sarili laban sa hepatitis B?

Ang pagbabakuna ay ang pinakamabisang proteksyon laban sa hepatitis B.

Inirerekomenda ang isang kurso ng pagbabakuna para sa lahat ng mga bata at mga taong nasa pangkat ng mga mataas ang panganib. Ang mga taong hindi nabakunahan ay dapat na makipag-usap sa kanilang doktor kung kailangan silang magpabakuna laban sa hepatis B.

Libre ang pagbabakuna para sa mga bata at ito ay inirerekomenda para sa mga sumusunod na edad:

• pagkasilang
• 6 na linggo
• 4 na buwan
• 6 na buwan

Mahalaga ang anumang mga dosis para sa pangmatagalang proteksyon.

Ang mga taong wala pang 20 taong gulang na hindi nakakuha ng mga bakuna laban sa hepatitis B sa pagkabata, at mga refugee at iba pang mga humanitarian entrant ng anumang edad, ay maaari ring kwalipikado na makatanggap ng mga libreng pagbabakuna.

Makakatulong rin na maprotektahan ng mga tao ang kanilang sarili laban sa hepatitis B sa pamamagitan ng:

• laging paggamit ng mga condom o mga dental dam sa pakikipag-seks
• huwag na huwag ibahagi ang mga hiringgilya at iba pang mga kagamitang pang-iniksyon
• tiyakin na ang mga kagamitan sa tattoo, acupuncture, at body-piercing ay malinis
• huwag magkaroon ng direktang paghawak sa mga likido ng katawan ng ibang tao (hal. ang paggamit ng mga guwantes upang magtapal ng mga sugat at kapag naglilinis ng mga natapon na dugo at iba pang mga likido ng katawan)
• huwag ibahagi ang mga personal na kagamitan tulad ng mga pang-ahit, sipilyo, o mga laruang pang-seks.

Impormasyon para sa mga taong nasa malapit na paghawak/pagkalantad sa hepatitis B

Lahat ng mga taong may karelasyon (sexual partners) at may kasama sa bahay na may impeksyong chronic hepatitis B ay dapat na:

• magkaroon ng isang pagsusuri sa hepatitis B (isang pagsusuri ng dugo)
• magpabakuna kung walang panangga sa sakit (immune). Ang mga taong hindi nabakunahan bilang isang bata ay dapat na makipag-usap sa doktor kung paano makakuha ng pagbabakuna.

Ang post-exposure prophylaxis (PEP) ay isang gamot na maaaring pigilan ang impeksyon sa mga taong kalalantad lamang sa hepatitis B. Ang mga tao na naniniwala na nagkaroon sila ng isang mataas na panganib na paglapit sa isang tao na may hepatitis B ay dapat na makipag-ugnay sa kanilang doktor. Hindi kinakailangan ang Hepatitis B PEP para sa mga tao na nabakunahan na laban sa hepatitis B at may panangga sa sakit (immune).

Pagsusuri sa panahon ng pagbubuntis

Sa panahon ng pagdadalang-tao, aalukin ang mga babae na magpasuri sa hepatitis B bilang bahagi ng kanilang karaniwang pangangalaga. Magbibigay-daan ito para sa kanila na makapagpagamot sa panahon ng pagbubuntis at mabawasan ang panganib na makasagap ang sanggol ng hepatitis B.

Para sa karagdagang impormasyon tungkol sa hepatitis B sa pagbubuntis, tingnan ang 鈥楢no ang dapat kong gawin kung ako ay magpositibo sa pagsusuri ng hepatitis B?鈥�

Paano na-diagnose ang hepatitis B?

Ang hepatitis B ay na-diagnose sa pamamagitan ng pagsusuri sa dugo.

Maaaring magtatagal ng ilang linggo pagkatapos ng unang pagkalantad upang magpositibo sa pagsusuri. Maaaring mangangailangan ng mahigit sa isang pagsusuri.

Maaaring ipakita ng pagsusuri sa dugo kung ang isang tao ay may hepatitis B. Maaari rin nitong ipakita kung nagkaroon na sila noon ng hepatitis B, 鈥榥aalis鈥� na ang virus at hindi na nakakahawa.

Maaaring kakailanganin ang iba pang mga pagsusuri (tulad ng liver imaging) kung ipapakita ng pagsusuri sa dugo na may  chronic hepatitis B.

Paano ginagamot ang hepatitis B?

Acute hepatitis B

• Ang ilang mga tao ay gumagaling na walang gamot o pagpapagamot
• Inirerekomenda na magpahinga, kumain nang maayos at uminom ng maraming tubig
• Kung mas matindi ang mga sintomas, maaaring kakailanganin ang gamot na laban sa virus o pagpapa-ospital.

Chronic hepatitis B

• Napakamahalaga para sa mga tao na may chronic hepatitis B na magkaroon ng mga regular na pagpa-check-up sa kanilang doktor. Kabilang dito ang hindi bababa sa 6 hanggang 12 buwanan na pagsusuri sa paggana ng atay at/o liver imaging. Ang mga pagsusuring ito ay nakakatulong upang masiguro na maaaring umpisahan na ang pagpapagamot sa lalong madaling panahon kung kailangan upang makatulong na mahadlangan ang pinsala sa atay.
• May mga gamot laban sa virus, depende sa yugto ng impeksyon 鈥� na maaari lamang na matuklasan sa pamamagitan ng mga regular na pagsusuri.
• Hindi lahat ng mga may chronic hepatitis B ay kailangang magpapagamot. Gayunpaman, ang mga pasyente na talagang mangangailangan nito ay kadalasang panghabang-buhay na magpapagamot.

Ano ang dapat kong gawin kung ako ay magpositibo sa pagsusuri ng hepatitis B?

Kung na-diagnose kang may hepatitis B, dapat kang:

• makipag-usap sa iyong doktor upang maintindihan kung ano ang mga susunod na hakbang
• pag-isipan ang sinumang karelasyon (sexual partners) at mga taong nakatira sa iyong bahay. Dapat silang makipag-usap sa kanilang doktor tungkol sa kung paano nila maprotektahan ang kanilang sarili, kabilang ang pagpapasuri at pagpapabakuna. Makipag-usap sa iyong doktor o nars tungkol sa alin sa mga karelasyon ang maaaring nanganganib. Maaaring makatulong ang iyong doktor o nars na ipagbigay-alam ito sa kanila. Maaari itong magawa nang hindi nagpapakilala at hindi nila dapat na kailangang alamin kung sino ka.

Kung mayroon kang hepatitis B at buntis, o nagpaplanong mabuntis, siguraduhing makipag-usap sa iyong doktor. Depende sa iyong mga resulta ng pagsusuri sa dugo, maaaring kailangan mo ng pagpapagamot sa panahon ng pagbubuntis. Ang mga sanggol na ipinanganak sa isang ina na nagpositibo sa pagsusuri sa hepatitis B ay mangangailangan ng karagdagang pagpapagamot sa pagsilang. Kabilang dito ang isang iniksyon ng hepatitis B immunoglobulin (antibodies) pati na rin ang karaniwang bakuna laban sa hepatitis B. Mahalaga ang mga pagpapagamot na ito upang mabawasan ang panganib na makakuha ang sanggol ng hepatitis B.

Para sa karagdagang impormasyon, tingnan ang Hepatitis B vaccination for babies (Pagbabakuna laban sa Hepatitis B para sa mga sanggol).

Karagdagang impormasyon

• Hepatitis 黑料吃瓜网 (Hepatitis 黑料吃瓜网) ay isang kawang-gawang not-for-profit na nagbibigay ng impormasyon, suporta, pagkonsulta at adbokasiya para sa mga taong apektado ng hepatitis B at C.
• Hepatitis Infoline (Linya ng impormasyon tungkol sa Hepatitis) para sa impormasyon, suporta at mga pagkonsulta sa buong 黑料吃瓜网. Ito ay isang libre at kumpidensyal na serbisyo sa 1800 803 990.
• Multicultural HIV and Hepatitis Service (Serbisyong Multikultural para sa HIV at Hepatitis) para sa suporta at impormasyon tungkol sa hepatitis para sa mga tao na nagmumula sa mga komunidad na magkakaiba ang kultura at wika. Matatawagan sa (02) 9515 1234 o 1800 108 098 (Libreng tawag 鈥� sa labas ng Sydney).
• Papel kaalaman para sa pagbabakuna laban sa Hepatitis B para sa mga sanggol
• ASHM HBV Prescriber map (Mapa para sa mga nagbibigay ng reseta) nagbibigay ng napapanahon na impormasyon sa mga lokasyon at mga detalye ng pagkontak sa mga espesyalistang doktor ng hepatitis B