黑料吃瓜网

鈥� B峄噉h c煤m l脿 g矛?

B峄噉h c煤m (c貌n g峄峣 l脿 c煤m/flu) l脿 m峄檛 b峄噉h 膽瓢峄漬g h么 h岷�p r岷�t d峄� l芒y lan v脿 do si锚u vi c煤m g芒y ra. C贸 hai lo岷�i ch铆nh c峄�a si锚u vi c煤m 峄� ng瓢峄漣: A v脿 B. Ngo脿i ra c农ng c贸 nhi峄乽 lo岷�i ph峄� (sub-types) v脿 ch峄�ng (strains). C煤m nghi锚m tr峄峮g h啤n c岷�m l岷�nh th么ng th瓢峄漬g, v脿 c谩c tr瓢峄漬g h峄�p n岷穘g th矛 c贸 th峄� d岷玭 膽岷縩 kh贸 th峄� v脿 vi锚m ph峄昳. C贸 nh峄痭g ng瓢峄漣 d芒n t岷�i 黑料吃瓜网 c贸 th峄� t峄� vong do 膽au y岷縰 li锚n quan 膽岷縩 c煤m.

B峄噉h c煤m c贸 th峄� x岷�y ra quanh n膬m nh瓢ng ph峄� bi岷縩 nh岷�t l脿 v脿o m霉a thu v脿 m霉a 膽么ng. Trong h岷�u h岷縯 c谩c m霉a c煤m, c贸 nhi峄乽 h啤n m峄檛 ch峄�ng si锚u vi c煤m l瓢u h脿nh trong c峄檔g 膽峄搉g

C谩c tri峄噓 ch峄﹏g c峄�a c煤m g峄搈 nh峄痭g g矛?

Ng瓢峄漣 b峄� c煤m th瓢峄漬g g岷穚 m峄檛 s峄� ho岷穋 t岷�t c岷� c谩c tri峄噓 ch峄﹏g sau 膽芒y:

• S峄憈 v脿 峄沶 l岷�nh
• Ho, 膽au h峄峮g v脿 s峄� m农i ho岷穋 ngh岷箃 m农i
• 膼au c啤, 膽au kh峄沺, nh峄ヽ 膽岷�u v脿 ki峄噒 s峄ヽ (c岷�m th岷�y r岷�t m峄噒 m峄廼)
• Bu峄搉 n么n, 贸i m峄璦 v脿 ti锚u ch岷�y (th瓢峄漬g x岷�y ra n啤i tr岷� em h啤n ng瓢峄漣 l峄沶)

C谩c tri峄噓 ch峄﹏g c峄�a b峄噉h c煤m c贸 th峄� k茅o d脿i h啤n m峄檛 tu岷�n. M峄檛 s峄� ng瓢峄漣 ch峄� c贸 c谩c tri峄噓 ch峄﹏g nh岷� trong v脿i ng脿y, nh岷�t l脿 n岷縰 h峄� c贸 mi峄卬 d峄媍h do nhi峄卪 tr霉ng ho岷穋 ti锚m ch峄�ng tr瓢峄沜 膽贸. Nh峄痭g ng瓢峄漣 kh谩c c贸 th峄� b峄� 膽au y岷縰 n岷穘g t峄� c煤m v脿 c贸 th峄� c贸 c谩c bi岷縩 ch峄﹏g nh瓢 nhi峄卪 tr霉ng ph峄昳 (vi锚m ph峄昳) ho岷穋 r岷�t kh贸 th峄� c岷�n nh岷璸 vi峄噉. C谩c bi岷縩 ch峄﹏g n脿y c贸 th峄� x岷�y ra cho b岷�t c峄� ai nh瓢ng h岷�u h岷縯 峄� nh峄痭g ng瓢峄漣 c贸 nhi峄乽 nguy c啤 b峄噉h n岷穘g.

C煤m l芒y lan b岷眓g c谩ch n脿o?

C煤m ch峄� y岷縰 膽瓢峄�c l芒y lan qua nh峄痭g gi峄峵 b岷痭 ra khi ng瓢峄漣 b峄� c煤m ho ho岷穋 h岷痶 h啤i. C煤m c农ng c贸 th峄� l芒y lan khi ch煤ng ta ch岷�m v脿o b峄� m岷穞 ho岷穋 膽峄� v岷璽 c贸 d铆nh nh峄痭g gi峄峵 b岷痭 c贸 si锚u vi 膽茫 r啤i xu峄憂g t峄� ng瓢峄漣 b峄� nhi峄卪. Ng瓢峄漣 b峄� c煤m c贸 th峄� l芒y b峄噉h cho ng瓢峄漣 kh谩c tr瓢峄沜 khi m矛nh ph谩t b峄噉h c农ng nh瓢 trong l煤c 膽ang b峄� b峄噉h.

N岷縰 qu媒 v峄� c贸 c谩c tri峄噓 ch峄﹏g c煤m, ho岷穋 膽茫 膽瓢峄�c ch岷﹏ 膽o谩n b峄� c煤m, 膽i峄乽 quan tr峄峮g l脿 ph岷�i 峄� nh脿 v脿 tr谩nh ti岷縫 x煤c v峄沬 ng瓢峄漣 kh谩c cho 膽岷縩 khi h岷縯 h岷硁 c谩c tri峄噓 ch峄﹏g.

C谩ch th峄ヽ 膽峄� ch岷﹏ 膽o谩n b峄噉h c煤m?

C谩ch duy nh岷�t 膽峄� kh岷硁g 膽峄媙h m峄檛 ch岷﹏ 膽o谩n b峄噉h c煤m l脿 l脿m x茅t nghi峄噈 PCR (qu峄噒 m农i v脿 h峄峮g).

H茫y th岷�o lu岷璶 v峄沬 b谩c s末 c峄�a qu媒 v峄� 膽峄� t矛m hi峄僽 xem qu媒 v峄� c贸 n锚n 膽瓢峄�c gi峄沬 thi峄噓 膽峄� l脿m x茅t nghi峄噈 PCR b峄噉h c煤m hay kh么ng. C贸 c谩c bi峄噉 ph谩p 膽i峄乽 tr峄� kh谩ng si锚u vi d脿nh cho nh峄痭g ng瓢峄漣 c贸 nhi峄乽 nguy c啤 膽au y岷縰 n岷穘g t峄� c煤m.

Ng瓢峄漣 b峄� c煤m c贸 th峄� lan truy峄乶 b峄噉h n脿y trong bao l芒u?

• Ng瓢峄漣 b峄� c煤m c贸 th峄� lan truy峄乶 b峄噉h sang ng瓢峄漣 kh谩c tr瓢峄沜 ng脿y ph谩t kh峄焛 c谩c tri峄噓 ch峄﹏g c峄�a m矛nh
• Ng瓢峄漣 l峄沶 d峄� lan truy峄乶 b峄噉h nh岷�t trong 3-5 ng脿y 膽岷�u ti锚n c峄�a b峄噉h
• Tr岷� em c贸 th峄� lan truy峄乶 b峄噉h kho岷�ng 7-10 ng脿y
• Tr岷� nh峄� v脿 nh峄痭g ng瓢峄漣 c贸 h峄� mi峄卬 d峄媍h suy y岷縰 c贸 th峄� lan truy峄乶 b峄噉h trong th峄漣 gian l芒u h啤n.

Ai c贸 nhi峄乽 nguy c啤 膽au y岷縰 n岷穘g t峄� c煤m?

D霉 r岷眓g b岷�t c峄� ai c农ng c贸 th峄� b峄� c煤m, nh瓢ng m峄檛 s峄� ng瓢峄漣 c贸 nhi峄乽 nguy c啤 膽au y岷縰 n岷穘g h啤n (d峄� b峄� b峄噉h r岷�t n岷穘g t峄� c煤m, v脿 c贸 th峄� r岷�t c岷�n 膽瓢峄�c ch膬m s贸c t岷�i b峄噉h vi峄噉 h啤n), bao g峄搈:

• Tr岷� s啤 sinh v脿 tr岷� em d瓢峄沬 5 tu峄昳
• Ng瓢峄漣 65 tu峄昳 tr峄� l锚n
• Th峄� d芒n v脿 d芒n 膽岷�o Torres Strait
• Ph峄� n峄� mang thai, 峄� b岷�t k峄� giai 膽o岷�n n脿o trong thai k峄�
• Nh峄痭g ng瓢峄漣 c贸 m峄檛 s峄� b峄噉h tr岷�ng n脿o 膽贸 k峄� c岷� b峄噉h tim, b峄噉h tr岷�ng ph峄昳 m茫n t铆nh (k峄� c岷� suy峄卬 n岷穘g), b峄噉h th岷璶, b峄噉h gan, ti峄僽 膽瓢峄漬g, b茅o ph矛, b峄噉h tr岷�ng th岷�n kinh m茫n t铆nh, r峄慽 lo岷�n m谩u, suy gi岷�m mi峄卬 d峄媍h, v脿 c谩c b峄噉h m茫n t铆nh kh谩c 峄� tr岷� em v脿 ng瓢峄漣 l峄沶 m脿 c岷�n 膽瓢峄�c theo d玫i s峄ヽ kh峄廵 th瓢峄漬g xuy锚n ho岷穋 nh岷璸 vi峄噉.

N岷縰 l脿 ng瓢峄漣 v么 gia c瓢 ho岷穋 s峄憂g trong c啤 s峄� d瓢峄�ng l茫o ho岷穋 ch膬m s贸c d脿i h岷�n, qu媒 v峄� c贸 th峄� c贸 nhi峄乽 nguy c啤 b峄噉h n岷穘g. N岷縰 kh么ng ch岷痗 v峄� nguy c啤 c峄�a m矛nh, h茫y th岷�o lu岷璶 v峄沬 b谩c s末.

L脿m c谩ch n脿o 膽峄� t么i b岷�o v峄� ch铆nh m矛nh v脿 nh峄痭g ng瓢峄漣 kh谩c?

H茫y ti锚m ng峄玜 c煤m h脿ng n膬m

• T岷�t c岷� m峄峣 ng瓢峄漣 t峄� 6 th谩ng tu峄昳 tr峄� l锚n 膽峄乽 n锚n ti锚m 惫岷痗-虫颈苍 c煤m h脿ng n膬m 膽峄� b岷�o v峄� b岷�n th芒n kh峄廼 b峄噉h c煤m.
• Nh峄痭g ng瓢峄漣 c贸 nhi峄乽 nguy c啤 b峄噉h n岷穘g t峄� c煤m c贸 th峄� 膽峄� 膽i峄乽 ki峄噉 nh岷璶 惫岷痗-虫颈苍 c煤m mi峄卬 ph铆 theo  National Immunisation Program (Ch瓢啤ng tr矛nh Ch峄�ng ng峄玜 To脿n qu峄慶).
  
• Vi峄嘽 ch峄�ng ng峄玜 c煤m cho nh峄痭g ng瓢峄漣 m脿 th瓢峄漬g xuy锚n ti岷縫 x煤c g岷�n v峄沬 ng瓢峄漣 c贸 nhi峄乽 nguy c啤 b峄噉h n岷穘g t峄� c煤m (ch岷硁g h岷�n nh瓢 nh芒n vi锚n y t岷�, nh芒n vi锚n nh脿 d瓢峄�ng l茫o, v脿 ng瓢峄漣 trong gia 膽矛nh) s岷� gi煤p b岷�o v峄� cho nh峄痭g ng瓢峄漣 c贸 nguy c啤 cao.
• C岷�n ch峄�ng ng峄玜 惫岷痗-虫颈苍 c煤m m峄梚 n膬m v矛 c谩c ch峄�ng (strains) c峄�a si锚u vi c煤m thay 膽峄昳 (膽峄檛 bi岷縩) li锚n t峄�c. M峄檛 lo岷�i 惫岷痗-虫颈苍 膽瓢峄�c ch岷� t岷�o m峄梚 n膬m sao cho th铆ch 峄﹏g nh岷�t 膽峄慽 v峄沬 c谩c ch峄�ng 膽瓢峄�c d峄� 膽o谩n cho m霉a c煤m s岷痯 t峄沬. Vi峄嘽 ch峄�ng ng峄玜 r岷�t h峄痷 铆ch trong vi峄嘽 ng膬n ng峄玜 b峄噉h n岷穘g do si锚u vi c煤m g芒y ra.

Th峄眂 h脿nh bi峄噉 ph谩p v峄� sinh h峄痷 hi峄噓

• Tr谩nh 膽岷縩 g岷�n ng瓢峄漣 b峄噉h
• 峄� nh脿 khi b峄� b峄噉h
• Che mi峄噉g khi ho v脿 h岷痶 h啤i
• R峄璦 tay th瓢峄漬g xuy锚n b岷眓g dung d峄媍h r峄璦 tay kh么, ho岷穋 v峄沬 x脿 ph貌ng v脿 d瓢峄沬 v貌i n瓢峄沜 ch岷�y trong 20 gi芒y
• N岷縰 qu媒 v峄� 膽ang b峄噉h, tr谩nh ch岷�m v脿o m岷痶, m农i v脿 mi峄噉g.
• N岷縰 qu媒 v峄� c岷�n ph岷�i r峄漣 kh峄廼 nh脿 khi 膽ang b峄噉h, h茫y 膽eo kh岷﹗ trang v脿 tr谩nh ti岷縫 x煤c v峄沬 nh峄痭g ng瓢峄漣 c贸 nhi峄乽 nguy c啤 b峄噉h n岷穘g.

N锚n c贸 s岷祅 k岷� ho岷�ch, n岷縰 qu媒 v峄� c贸 nhi峄乽 nguy c啤 b峄噉h n岷穘g

N岷縰 qu媒 v峄� c贸 nhi峄乽 nguy c啤 b峄噉h n岷穘g, th矛 n锚n n贸i chuy峄噉 v峄沬 b谩c s末 c峄�a m矛nh tr瓢峄沜 khi b峄� b峄噉h 膽峄� l岷璸 k岷� ho岷�ch s岷祅 v峄� c谩c x茅t nghi峄噈 v脿 膽i峄乽 tr峄� n脿o c贸 th峄� c岷�n 膽岷縩. Hi峄噉 c贸 c谩c thu峄慶 kh谩ng si锚u vi 膽峄� ng膬n ng峄玜 v脿 膽i峄乽 tr峄� b峄噉h c煤m. B谩c s末 c贸 th峄� 膽i峄乶 v脿o antiviral pre-assessment form (膽啤n th岷﹎ 膽峄媙h tr瓢峄沜 v峄� vi峄嘽 nh岷璶 thu峄慶 kh谩ng si锚u vi) v脿 qu媒 v峄� c贸 th峄� th岷�o lu岷璶 v峄� c谩ch 膽i峄乽 tr峄� n脿o ph霉 h峄�p nh岷�t v峄沬 m矛nh.

N岷縰 qu媒 v峄� b峄� c煤m, b谩c s末 v岷玭 c岷�n c岷�p toa thu峄慶 kh谩ng si锚u vi, nh瓢ng vi峄嘽 c贸 m峄檛 k岷� ho岷�ch s岷祅 s岷� gi煤p qu媒 v峄� nh岷璶 膽瓢峄�c thu峄慶 kh谩ng si锚u vi nhanh ch贸ng v脿 d峄� d脿ng.

L脿m th岷� n脿o t么i c贸 th峄� lo li峄噓 b峄噉h c煤m c峄�a m矛nh m峄檛 c谩ch an to脿n?

峄� nh脿 v脿 gi煤p gi岷�m nguy c啤 cho ng瓢峄漣 kh谩c

N岷縰 qu媒 v峄� b峄� c煤m, h茫y 峄� nh脿 v脿 tr谩nh ti岷縫 x煤c g岷�n v峄沬 ng瓢峄漣 kh谩c. Gi峄� cho tr岷� b峄� b峄噉h kh么ng 膽岷縩 tr瓢峄漬g h峄峜 v脿 c谩c sinh ho岷�t kh谩c. 膼峄� tr谩nh l芒y nhi峄卪 cho ng瓢峄漣 kh谩c, h茫y 峄� nh脿 铆t nh岷�t 24 gi峄� sau khi 膽茫 h岷縯 s峄憈 v脿 cho 膽岷縩 khi qu媒 v峄� c岷�m th岷�y kh峄廵 l岷�i. 膼i峄乽 n脿y r岷�t quan tr峄峮g n岷縰 qu媒 v峄� 膽岷縩 th膬m nh峄痭g ng瓢峄漣 c贸 nhi峄乽 nguy c啤 b峄噉h n岷穘g, k峄� c岷� ph峄� n峄� mang thai, tr岷� nh峄�, ng瓢峄漣 cao ni锚n v脿 nh峄痭g ng瓢峄漣 膽ang 峄� trong b峄噉h vi峄噉, c啤 s峄� d瓢峄�ng l茫o ho岷穋 ch膬m s贸c ng瓢峄漣 khuy岷縯 t岷璽.

N锚n b岷痶 膽岷�u d霉ng thu峄慶 kh谩ng si锚u vi s峄沵 n岷縰 qu媒 v峄� 膽峄� 膽i峄乽 ki峄噉

Nh峄痭g ng瓢峄漣 c贸 nhi峄乽 nguy c啤 b峄噉h n岷穘g do c煤m c贸 th峄� 膽峄� 膽i峄乽 ki峄噉 nh岷璶 thu峄慶 kh谩ng si锚u vi nh瓢 oseltamivir (Tamiflu庐). Thu峄慶 kh谩ng si锚u vi c贸 th峄� gi煤p gi岷�m b峄噉h n岷穘g, tr谩nh kh峄廼 nh岷璸 vi峄噉 v脿 t峄� vong do c煤m n岷縰 膽瓢峄�c d霉ng s峄沵 khi b峄� b峄噉h. 膼i峄乽 quan tr峄峮g l脿 li锚n l岷�c v峄沬 b谩c s末 c脿ng s峄沵 c脿ng t峄憈 膽峄� xem qu媒 v峄� c贸 th峄� d霉ng thu峄慶 kh谩ng si锚u vi hay kh么ng. 膼峄� c贸 hi峄噓 qu岷� nh岷�t, thu峄慶 kh谩ng si锚u vi n锚n 膽瓢峄�c d霉ng trong v貌ng 48 gi峄� k峄� t峄� khi c谩c tri峄噓 ch峄﹏g b岷痶 膽岷�u.

Theo d玫i c谩c tri峄噓 ch峄﹏g c峄�a qu媒 v峄�

H岷�u h岷縯 c谩c tri峄噓 ch峄﹏g c贸 th峄� 膽瓢峄�c ki峄乵 ch岷� b岷眓g c谩ch:

• Ngh峄� ng啤i th岷璽 nhi峄乽
• Th瓢峄漬g d霉ng paracetamol v脿 ibuprofen 膽峄� gi岷�m 膽au v脿 h岷� s峄憈 khi c岷�n (kh么ng 膽瓢峄�c cho tr岷� em d瓢峄沬 16 tu峄昳 d霉ng thu峄慶 c贸 ch峄゛ aspirin)
• Th瓢峄漬g xuy锚n u峄憂g n瓢峄沜 t峄玭g ng峄�m 膽峄� gi峄� cho c啤 th峄� kh么ng m岷�t n瓢峄沜.

N岷縰 qu媒 v峄� g岷穚 b岷�t k峄� tri峄噓 ch峄﹏g n脿o sau 膽芒y, h茫y g峄峣 Ba S峄� Kh么ng (000)

N岷縰 qu媒 v峄� c贸 b岷�t k峄� tri峄噓 ch峄﹏g n脿o sau 膽芒y, h茫y g峄峣 Ba S峄� Kh么ng (000) ngay l岷璸 t峄ヽ v脿 n贸i v峄沬 nh芒n vi锚n xe c峄﹗ th瓢啤ng r岷眓g qu媒 v峄� c贸 th峄� 膽茫 b峄� c煤m.

• H峄�t h啤i th峄� ho岷穋 th峄� g岷�p g谩p
• 膼au ng峄眂 ho岷穋 t峄ヽ ng峄眂 v脿 k茅o d脿i h啤n m瓢峄漣 ph煤t
• C岷�m th岷�y b峄慽 r峄慽, ho岷穋 b岷�t ng峄� c岷�m th岷�y ch贸ng m岷穞
• 脫i m峄璦 kh么ng d峄﹖.

N岷縰 qu媒 v峄� b峄� c煤m v脿 c贸 c谩c c芒u h峄廼 v峄� s峄ヽ kh峄廵 m脿 kh么ng ph岷�i l脿 tr瓢峄漬g h峄�p c岷�p c峄﹗ y t岷�:

H茫y li锚n l岷�c b谩c s末 c峄�a qu媒 v峄� ho岷穋 g峄峣 膽岷縩 Healthdirect 24/7 mi峄卬 ph铆 qua s峄� 1800 022 222 膽峄� 膽瓢峄�c c谩c y t谩 chuy锚n m么n v脿 c贸 膽膬ng k媒 s岷� t瓢 v岷�n nhanh ch贸ng v峄� s峄ヽ kh峄廵 cho qu媒 v峄�.

Mu峄憂 bi岷縯 th锚m th么ng tin, xem

• 黑料吃瓜网 Health Influenza
• C谩c b谩o c谩o c峄�a B峄� Y t岷� 黑料吃瓜网 v峄� vi峄嘽 theo d玫i b峄噉h c煤m
• L峄媍h tr矛nh Ch瓢啤ng tr矛nh Ch峄�ng ng峄玜 To脿n qu峄慶  
• Ch峄�ng ng峄玜 c煤m theo m霉a 鈥� C谩c c芒u h峄廼 th瓢峄漬g g岷穚
• Nh峄痭g c芒u h峄廼 th瓢峄漬g g岷穚 v峄� b峄噉h c煤m
• C谩c ngu峄搉 t脿i li峄噓 v峄� b峄噉h c煤m qua c谩c ng么n ng峄� c峄檔g 膽峄搉g